Podole




Herb Podola
Źródło zdjęcia

  
Podole to kraina geograficzno-historyczna, położona na wyżynie w obrębie płyty czarnomorskiej, w północnym dorzeczu Dniestru oraz dorzeczu Bohu, wpadających do Morza Czarnego. Zasięg Podola od pd. i pn. wyznaczają odpowiednio linia nurtu Dniestru oraz łańcuch Gołogór z jego przedłużeniem w kierunku wsch., mniej więcej do linii łączącej Berdyczów, Winnicę i Mohylów. Zachodnią granicę Podola wyznacza linia styku Roztocza i Gołogór, zaś rozgraniczenie Podola zachodniego od wschodniego – rzeka Zbrucz. 

 Ziemia podolska pocięta jest licznymi jarami i wypiętrzona wieloma pagórkami o urozmaiconych kształtach. Jarami płyną strumienie, które zaopatrują w wodę obie główne rzeki tego obszaru, a także szereg pomniejszych dopływów Dniestru, jak Złota Lipa, Strypa, Koropiec, Seret, Zbrucz czy Smotrycz.

Głównym zajęciem mieszkańców Podola w XIX wieku było rolnictwo i hodowla bydła. Handlowano zbożem i bydłem. Miejscowy przemysł koncentrował się na przetwórstwie ziemiopłodów. Stanowiły go cukrownie, młyny,browary i gorzelnie, fabryki wyrobów tytoniowych i sukna.

W 1340 roku król Kazimierz Wielki przyłączył Ziemię Czerwieńską, w tym część Podola, do Korony Królestwa Polskiego, w 1366 r. zaś całe Podole4. Herbem Podola było złote słońce na białym polu. W 1434 roku całe Podole zajął król Władysław III. Za rządów Michała Korybuta Wiśniowieckiego, syna sławnego Jeremy, Podole opanowali Turcy. Do Polski powróciło dopiero w 1699 roku za sprawą pokoju karłowickiego. 
Po pierwszym rozbiorze Polski w roku 1772 nastąpił podział Podola na część wschodnią, która przypadła Rosji, i na część zachodnią, zajętą przez Austro-Węgry. Granica przebiegała na rzece Zbrucz. 

 Historia odnotowuje dwie wielkie fale zasiedlania spustoszonych przez tatarskich najeźdźców polskich ziem wschodnich. W czasie pierwszej, za Kazimierza Wielkiego, osiedlała się tam ludność ze Śląska i z Niemiec. Druga fala nastąpiła po Unii Lubelskiej, kiedy duże zapotrzebowanie na zboże eksportowane do Europy spowodowało rozwój gospodarki folwarcznej. Pańszczyźniani chłopi uciekali na ziemie wschodnie, aby uwolnić się od pańszczyzny. W tym czasie przybyła na Podole duża liczba chłopów z Polski centralnej, głównie z Mazowsza. Sejm Rzeczypospolitej, aby zachęcić ludzi do osiedlania się na wschodnich pustkowiach, wprowadził tzw. wolnizny. Na ich mocy osiedlający się na Kresach chłopi zwalniani byli na 20 lat z pańszczyzny.

 Już od ostatnich lat XIX w. – równolegle z rozwojem ilościowym, gospodarczym i kulturalnym społeczności polskiej – zaczęła się na Podolu zachodnim nasilać antypolska działalność ukraińskich nacjonalistów. Przybrała ona na sile po wybuchu II wojny światowej i zajęciu m.in. ziem południowo-wschodnich RP przez kolejnych okupantów. Pierwsze wywózki na wschód nastąpiły tu 10 lutego 1940 r. Towarzyszyły im rabunki pozostawionego mienia Polaków przez ludność ukraińską. Proces ten, podsycany przez nacjonalistów OUN–UPA, znalazł swoje apogeum w latach 1943–45 w postaci masowych i bestialskich mordów ludności polskiej, a w końcu ucieczek i zorganizowanego wygnania Polaków do zachodnich regionów kraju.

Na południowym Podolu leżą tzw. Okopy Św. Trójcy, gdzie obozował w czasie wyprawy na Turków Jan III Sobieski. Z tego okresu pozostały tu ruiny wałów obronnych z dwoma basztami bramnymi i strzelnicami. W pobliżu przebiegał też Wał Trajana, zbudowany niegdyś przez rzymskich legionistów. Dziś jest to tylko niewielkie wywyższenie terenu pokryte krzewami i zarośnięte trawą. Przez północno-wschodnią część Podola przebiega nie mniej piękne pasmo wzgórz zwanych Miodoborami (lub Tołtrami).

Źródło informacji


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...