 |
| Źródło |
25 września w Hali Stulecia we Wrocławiu otwarta została wystawa prezentująca Panoramę Plastyczną Dawnego Lwowa. Jest to niezwykły obiekt, którego autorem jest Janusz Witwicki, architekt, pracownik naukowy Politechniki Lwowskiej. Wraz ze zespołem współpracowników przez kilkanaście lat budował model dawnego Lwowa.
„Panorama” ukazuje wygląd zabudowy Lwowa w roku 1772 w obrębie fortyfikacji miejskich, chociaż według pierwotnego zamysłu swego twórcy prezentować miała całe miasto wraz z okolicznymi wzgórzami. Planowano, że jej otwarcie uświetni obchody 600-lecia przyłączenia Ziemi Lwowskiej do Królestwa Polskiego. Historia potoczyła się jednak inaczej i model nigdy nie został ukończony.
Do września 1939 r. zdążono wykonać najbardziej charakterystyczne dla sylwety miasta budowle oraz część kamienic. Prace kontynuowano podczas okupacji. Losy „Panoramy” po zajęciu Lwowa przez Rosjan i włączeniu miasta do Ukraińskiej SSR stały się bardzo niepewne. Z jednej strony model wzbudził zainteresowanie sowieckich architektów i historyków architektury, z drugiej był obiektem bardzo niewygodnym dla nowych władz. W tej sytuacji inż. Janusz Witwicki rozpoczął usilne starania o zgodę na przewiezienie „Panoramy” wraz z dokumentacją do Warszawy.
Twórcy „Panoramy” nie było jednak dane wyjechać ze swym dziełem ze Lwowa. Na trzy dni przed planowanym terminem wyjazdu w pracowni na Ormiańskiej pojawiło się trzech mężczyzn podających się za dziennikarzy lub historyków sztuki. Następnego dnia – 16 lipca 1946 r. – ciało twórcy Panoramy znalezione zostało na ulicy. Wezwanej do lwowskiej siedziby NKWD Irenie Witwickiej, żonie Janusza, nie pozwolono na dokonanie identyfikacji ciała. Pogrzeb inż. Witwickiego odbył się 22 lipca 1946 r.
Dopiero przemiany polityczne w Polsce po 1989 r. pozwoliły rozpocząć starania o eksponowanie modelu. W 1994 r. „Panorama” stała się depozytem rodziny Witwickich przechowywanym we wrocławskim Muzeum Historycznym, później Muzeum Miejskim Wrocławia. Po raz pierwszy model udostępniony został publiczności – najpierw we wrocławskim Arsenale, później w jednej z sal w kamienicy „Pod Złotym Słońcem” przy wrocławskim Rynku. Jednak po kilku latach wymagająca gruntownych prac konserwatorskich „Panorama” została ponownie złożona i spakowana.
Teraz Panorama została nie tylko odnowiony ale także uzupełniona o efekty specjalne. Blisko czterysta budynków wykonanych w skali 1:200 zyskało nowoczesną iluminację, dzięki kamerom budowle można oglądać z różnych perspektyw. Wrocław zyskał nową atrakcję turystyczną!
_ _ _ _
Wnuczka Janusza Witwickiego - pani Ewa Chrzanowska-Parsons - zwraca się z apelem o pomoc w odszukaniu osób ktore znały tworców Panoramy. Publikujemy listę osób z nadzieją, że uda się odnaleźć osoby, które dysponują wiedzą lub pamiątkami z powstania tego niezwykłego dzieła:
1) BEDNARSKI Henryk (ur.1907) - archiwista i buchalter PPDL
2) BIAŁY Leszek – fotograf
3) CZESAK Bohdan - fotograf
4) DAŃCZAK Feliks (1924-1974) – artysta modelarz
5) DĘBICKI Zdzisław (ur.1911) – artysta modelarz
6) DIAMANDÓWNA Wanda - modelarka?
7) DOMOSŁAWSKI Adam – inżynier
8) DURSKI – nic o nim nie wiadomo
9) FELDMAN Filip – architekt
10) GELIS Adam – inżynier. Pozostał we Lwowie.
11) GROER Franciszek – profesor. Fotograf
12) GUBERNARCZUK Anna (ur.1905) – posługaczka.
13) HIOLSKI Włodzimierz – „Lwowicz” (1927-2002) („Dunek”) modelarz
14) HRYNIEWIECKA Irena zamężna Smolana – modelarka, żołnierz AK
15) HRYNIEWIECKI Jerzy (1922-1978)– architekt, fotograf, żołnierz AK
16) KARASIŃSKI Janusz (ur.1917) – modelarz, żołnierz AK.
17) KIRSCHNER Tadeusz – malarz
18) KONDZIOŁA Janina (ur.1921) – artystka modelarka. Być może z domu Zającówna.
19) KŰHNEL Adam (ur.1909) – architekt.
20) LENKIEWICZ Adam (1888-1942?) – profesor, reprodukcja planów, fotografie. Zamordowany.
21) LINK Danuta zamężna Dańczak
22) ŁABINOWICZ Adam (ur.1919) – artysta modelarz
23) ŁOBOCKI Jan Kanty Modest (1920-2000) – architekt, fotograf
24) ŁODZIANA Tadeusz (1920-2011) – artysta modelarz
25) MILENICZEK Władysław - pozłotnik
26) MORWITZ Zygmunt – architekt
27) MOUSSON Lucyna (ur.1918) – artystka modelarka.
28) OLPIŃSKI Jan - Inż.. architekt
29) ROKICKI Władysław (ur.1889) – dozorca domu przy ul. Ormiańska 23.
30) SŁONIEWSKI Jarosław
31) SZYMAŃSKI Mieczysław (ur.1928) - technik
32) TYSS Włodzimierz – mgr, reprodukcja planów
33) UHORCZAK Franciszek (1902-1981) – prof. geograf, kartograf
34) URBANOWSKI Jerzy (ur. 1921) – artysta modelarz
35) WITWICKA Irena z d. Christ (1909-2004) – żona Janusza Witwickiego
36) WITWICKI Janusz (1905-1946) – inz. Architekt, modelarz. Twórca PPDL
37) WITWICKI Jerzy (ur.1928) – artysta-modelarz
38) WITWICKI Michał (1921-2007) architekt, bratanek Janusza Witwickiego.
39) WITWICKI Władysław – (1878 - 1948) ojciec Janusza Witwickiego
40) ZAJĄCÓWNA Janina – modelarka być może zamężna Kondzioła.
41) ZATURSKI Ludwik – dr, reprodukcja planów
42) ŻDŻARSKA Aleksandra zamężna Hryniewiecka (ur.1924) – fotolaborantka, modelarka.
Źródła informacji o Panoramie Plastycznej Dawnego Lwowa:
http://panoramalwowa.pl/
http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,14636370,Historia_Panoramy_Lwowa_jak_z_hollywoodzkiego_dramatu.html
https://www.facebook.com/JanuszWitwicki.panorama/timeline/?ref=bookmarks
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz