Impresje białoruskie - Grodno

Dziś chciałabym Was zabrać do Grodna, takiego, jakim je odnalazłam w 2009 r. Był to pierwszy przystanek w naszej podróży, ale to nic dziwnego jeśli weźmiemy pod uwagę, że to historyczne miasto jest położone zaledwie dwadzieścia parę kilometrów od polsko - białoruskiej granicy.

 

Jeden z charakterystycznych billboardów promujących miasto

Początki miasta sięgają X wieku. Za panowania Jagiellonów Grodno stało się jednym z miast rezydencjalnych. Było to ulubione miasto Stefana Batorego, który zresztą tu zmarł w 1586 r. Grodno było także miejscem obrad sejmu Rzeczypospolitej, między innymi tego niesławnego z roku 1793, który zatwierdził II rozbiór Polski. W Grodnie, w 1795 r., abdykował też Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski. Niemym świadkiem tych wydarzeń był Nowy Zamek wzniesiony w połowie XVIII w. Zamek ten został zniszczony podczas działań wojennych i odbudowany w latach 50-tych w stylu socrealistycznym.

 

Widok na Nowy Zamek spod cerkwi św. św.Borysa i Gleba

Dziedziniec Nowego Zamku

Fronton Nowego Zamku wskazuje dobitnie, że po wojnie budynek pełnił rolę siedziby komitetu obwodowego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego...

W Grodnie możemy również odnaleźć Stanisławówkę, pałacyk wybudowany dla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez Antoniego Tyzenhauza, podskarbiego litewskiego, w latach 60-tych lub 70-tych XVIII w., według projektu słynnego włoskiego architekta z Werony, Józefa Sacco. Była to podmiejska rezydencja króla, choć teraz leży ona w granicach miasta. Pałacyk ten i dawne dobra królewskie po rozbiorach zostały skonfiskowane i sprzedane. W poł. XIX w. Stanisławówkę kupili Druccy-Lubeccy – w ich rękach majątek pozostawał do 1939 r. Obecnie w pałacu mieści się szkoła rolnicza i jest on niedostępny dla zwiedzających.

 

Po wojnie pałac przebudowano zniekształcając bryłę poprzez dobudowanie drugiego piętra. Przed budynkiem postawiono w latach 60-tych pomnik Klimienta Timiriaziewa, botanika, propagatora teorii Darwina



W at­tyce można zauważyć inicjały SAR (Stanislaus Augustus Rex), a nad nimi – królewską koronę



Najważniejszą świątynią rzymsko - katolicką w Grodnie jest katedra, kościół pojezuicki pw. św. Franciszka Ksawerego, którego fundatorem był Stefan Batory. W latach 1960 - 88 odprawianie mszy w kościele było zabronione. Mimo to w każdą niedzielę i święta wierni gromadzili się przed ołtarzem, zapalali świece i śpiewali pieśni religijne.

 

 

Wejście do katedry w Grodnie

 

W katedrze nie może zabraknąć popiersia fundatora świątyni

 

W katedrze odnajdujemy również pomnik Antoniego Tyzenhauza, który położył ogromne zasługi dla rozwoju tego regionu w XVIII w.

Kolejną świątynią rzymskokatolicką jest kościół pobernardyński Znalezienia Krzyża Świętego, który został wzniesiony w latach 1602 - 18 z datków polskich rycerzy wracających z wojny polsko - rosyjskiej. Obecnie jest to siedziba Wyższego Seminarium Duchownego, co być może sprawia, że kościół jest rzadko otwarty.

 

Kościół i czołg - dość niespotykane zestawienie...

Wnętrze kościoła pobernardyńskiego

  

Jednym z najcenniejszych zabytków Grodna jest cerkiew pod wezwaniem świętych Borysa i Gleba z XII wieku. Jedna z najstarszych zachowanych świątyń prawosławnych w północnej Europie stoi malowniczo na skarpie nad Niemnem. Wielokrotnie była niszczona i odbudowywana. Gdy w połowie XIX wieku w wyniku osunięcia się skarpy zawaliła się część świątyni, braki zastąpiono drewnianymi wstawkami.

 

W poprzednim wpisie przypomniałam Wam, że z Grodnem nierozerwalnie związana była Eliza Orzeszkowa, mało kto jednak wie, że w tym mieście w latach 1922 - 27 mieszkała również Zofia Nałkowska. Był to owocny okres w jej twórczości, napisała wtedy m. in. powieści "Niedobra miłość, "Granica" i Węzły życia". W 1989 r. na Wydziale Filologii Polskiej Grodzieńskiego Państwowego Uniwersytetu im. Janki Kupały otwarto muzeum Zofii Nałkowskiej, które nadal pracuje. Niestety, będąc w Grodnie, nie byłam tego świadoma. Odnalazłam jedynie dom, w którym pisarka mieszkała, a to dzięki tablicy upamiętniającej ten okres życia pisarki.

Tablica jest na zdjęciu nieczytelna ze względu na siatkę ochronną, która była umieszczona na budynku z powodu trwającego właśnie remontu

 

Grodno leży nad Niemnem, które nadaje temu miastu szczególny koloryt i nastrój...

 

W oddali po prawej stronie widać cerkiew św. św. Borysa i Gleba

Na koniec pozwólcie, że zabiorę Was jeszcze raz na grodzieński cmentarz, który jest jednym z miejsc, gdzie można oddać się zadumie...

Jeden z zaniedbanych grobów